De Basiself 003
Over oogappels, de ziel van voetbaldocu's en een 'fuck you' naar Old Trafford
De Basiself is een maandelijkse verzamelpost bestaande uit lees-, luister- en kijktips over voetbal plus een willekeurig spuit elfje dat niks met voetbal te maken heeft. De onderstreepte woorden zijn hyperlinks. Click away, my dears!
P.S. Ik heb deze maand weinig geschreven, gelezen en geluisterd, vanwege de Afrika Cup en de bijbehorende podcast die ik opneem. Luister vooral naar Y’a koi, waarin Roman Helinski en ik je bijpraten over wat er gebeurt op de Afrika Cup én je ook nog eens een Afrikaanse leestip geven. Niet omdat het moet, maar vooral omdat het kan. 11 februari is het toernooi klaar, tot die tijd… Y’a koi?
1. Sportief directeur voor clubs op niveau
Iedere zichzelf respecterende voetbalclub heeft tegenwoordig wel een ‘sporting director’. Binnen het moderne voetbal is deze functie bijna onmisbaar. Iemand die toezicht houdt op de langetermijnstrategie en de druk op de manager kan verlichten, klinkt als een persoon die een club tot betere prestaties kan leiden. Maar er is ook kritiek. ‘Sporting directors’ zouden bijvoorbeeld een symptoom zijn van toenemende commercialisering van voetbalclubs.
Karen Carney duikt in de oh-zo-illustere ‘sporting directors’ en legt uit waarom ze vitaal zijn voor voetbalclubs van niveau.
2. De ziel van voetbaldocumentaires
HBO Max heeft een film gemaakt over de Wk-overwinning van de Argentijnen in Qatar. Ik ben nog steeds verbitterd, een beetje om de uitschakeling van Nederland en vooral vanwege het verlies van Frankrijk in de finale. Maar goed, het leven gaat door.
‘Soccer soul’ vertelt het verhaal van de ‘epische titel behaald door het Argentijnse nationale team op het WK Qatar 2022 met getuigenissen van de hoofdrolspelers, verteld vanuit de intimiteit en in de eerste persoon’. Op Variety.com staat een interessant artikel over de documentaire – HBO Max’s ‘Soccer Soul’ Doc, about how Lionel Messi and Argentina won the World Cup, unpacked by ‘Secret in Their Eyes’ star Ricardo DarÃn – maar het roept bij mij ook de vraag op: verliezen we door alle geromantiseerde voetbalcontent niet de realiteit uit het oog?
Rory Smith antwoordt. Over hoe de voetbalwereld is veranderd door de populariteit van sportdocumentaires. En hoe deze in tegenstelling tot een decennia eerder eigenlijk weinig feitelijk inzicht onthullen.
3. De magie van de beste nummers drie: over AFCON en de uitschakeling van Egypte
Door Daniël Stokvis
Een eindtoernooi heeft in de poulefase een aantal magische zaken. Denk aan de middagwedstrijden (en de rouw bij het afscheid ervan) en het ontdekken hoe de ploegen er voor staan, maar vooral de laatste speeldag en de ontknoping rond het doorgaan van de beste nummers drie.
De AFCON is een toernooi waarbij ik volledig opga in de emotionele kant van dit toernooi. Ik hou geen stats bij, weet de standen niet en kan je ook eerlijk gezegd niet vertellen wie ik denk dat er wint. Voornoemde zaken monitor ik alleen tijdens Ek en Wk met de juiste precisie.Â
Eerlijk gezegd dacht ik dus dat Egypte derde was geworden en was ik benieuwd of ze net zo met hun hakken over de sloot door waren als in de alles beslissende wedstrijd tegen Kaapverdië. Ik ging op zoek naar een ranking van de beste nummers drie en tot mijn verbazing kon ik die ranking zelfs na enig speurwerk niet vinden.
Dat zal niet in de laatste plaats te maken hebben met mijn geduld, maar om zeker te weten dat ergens op pagina 184.342 van de zoekresultaten op Google een ranking te vinden is, heb ik er zelf eentje gemaakt. Een nuttige, maar ook wat omslachtige wijze om erachter te komen dat Egypte tweede werd in de poule en dus met de beste nummers drie niets van doen had. Â
Ranking best numbers 3 poule phase Africa Cup of Nations 2024
Egypte beleefde niet bepaald een fijne voorronde. In de eerste wedstrijd tegen Mozambique kwam de ploeg al in de tweede minuut op voorsprong, om vervolgens in de 55e en 58e minuut doelpunten van respectievelijk Witi en Clésco om de oren te krijgen, waardoor het tegen een 1-2 achterstand aan hikte. In de 97e minuut schoot Mo Salah Egypte naar een 2-2 gelijkspel vanaf de penaltystip. Niet bepaald een wervelend begin voor de recordkampioen.Â
De kraker tussen Egypte en Ghana had een Ajax-tintje met Mohammed Kudus in de gelederen. Ghana kwam twee keer op voorsprong door doelpunten van Kuku, Egypte wist twee keer op gelijke hoogte te komen. Daardoor werd er wederom gelijk gespeeld.
Het verhaal van deze wedstrijd was echter de blessure van Mo Salah. Aanvankelijk hoorde ik iets over een rugblessure, maar naar het blijkt heeft hij een hamstringblessure die ook nog eens erger is dan in eerste instantie werd gedacht. De nationale bond meldde dat Salah op zijn vroegst pas in een eventuele halve finale weer beschikbaar zou zijn op de Afrika Cup.
De route voor plaatsing voor de volgende ronde liep, zonder Mo Salah, via het Rotterdams getinte Kaapverdië met Garry Rodrigues, en Laros en Deroy Duarte. Voor mij was dit de meest krankzinnige ontknopingen die ik heb gezien. In de extra tijd van de eerste helft kwam Kaapverdië via Gilson Benchimol op 1-0, kort na de rust maakte Egypte de 1-1, een score die niet genoeg was vanwege de stand bij Mozambique tegen Ghana.
Egypte speelde vanaf de 1-1 met hart en ziel, maar zonder echte brille om de 1-1 te maken, en leek op weg naar een roemloze exit uit de 2024 AFCON editie. In de 93e minuut maakte Mostafa Mohammed de 1-2, technisch goed aangenomen met de borst en daarna in de loop, met een prachtige boog over de keeper heen.Â
Egypte was bij deze stand door naar de achtste finales, dus shirtjes uit, bank door het dolle en iedereen in een roes. Kaapverdië bleef rustig en maakte handig gebruik van de feestroes bij Egypte, want bij de eerste de beste aanval kwam het weer op 2-2. De Egyptenaren lagen, in de veronderstelling uitgeschakeld te zijn, compleet uitgeteld op het veld. De kijkers thuis waren inmiddels op de hoogte van de stand bij Mozambique tegen Ghana.
Mozambique stond redelijk kansloos op een 0-2 achterstand, maar was tussen de 1-2 van Egypte en de 2-2 van Kaapverdië, op 2-2 gekomen. Technologie met scoreborden of oortjes bij spelers hebben gelukkig nog geen roet in het eten gegooid, waardoor Egypte in twee minuten van diepe rouw naar een groot feest ging.Â
Het feest duurde overigens niet lang. In de achtste finale trapte de keeper van Congo, Lionel Mpasi, de Egyptenaren eigenhandig het toernooi uit. Geen terugkeer voor Mo Salah in de halve finale, alle Egyptenaren mochten naar huis.
De rest van het toernooi ben ik voor Ivoorkust. Hopelijk vergaat het hen beter.
4. Van Benin City naar Brentford
Het succes van een voetballer wordt vaak afgemeten aan zijn spelniveau en de trofeeën die hij wint. Voor Frank Onyeka is het hoogtepunt van zijn carrière tot nu toe het feit dat hij met zijn eerste profcontract een huis voor zijn familie kon kopen in zijn geboorteplaats in Nigeria. Ondanks de twijfels van zijn moeder, vocht Onyeka voor zijn droom om voetballer te worden.
De middenvelder van Brentford die morgen de halve finale van AFCON speelt tegen Zuid-Afrika, gaf vorige maand een mooi interview aan zijn club, over het brengen van offers, zijn voetbalreis van Benin City naar Brentford en de impact van voetbal op zijn leven.
5. Verboden te lopen
De stadions waar gespeeld zal worden tijdens het Wk 2026 zijn bekend. Wat opvalt is dat het toernooi in drie landen wordt gespeeld – Canada, Mexico en Verenigde Staten –, maar na de achtste finales vinden alle wedstrijden plaats in Amerika. Beetje apart.
De finale wordt in New Jersey gespeeld. New Jersey, niet New York. Laat niemand je wijsmaken dat het MetLife Stadium in New York ligt. East Rutherford is niet New York. Ik ben ook héél benieuwd hoe ze dat logistiek allemaal gaan regelen. East Rutherford – en eigenlijk heel Amerika buiten de grote steden – staat nou niet bekend om z'n geweldige openbaar vervoer en loopbaarheid. To be continued.
6. Nieuwe oogappels
Door Michel Doodeman
Als een toernooi ook maar een béétje aan de verwachtingen voldoet, laat je al snel je beoogde favorieten varen en vind je nieuwe oogappels. Twee weken geleden nam ik me voor om Mali te gaan volgen vanwege Amadou Haidara van RB Leipzig, maar al snel zag ik een andere speler die interessanter bleek om te bekijken: Lassine Sinayoko. Een aanvaller van Auxerre uit de Ligue 2. Tegen Zuid-Afrika kreeg hij een diepe pass, schakelden zijn benen een paar keer – anders kan ik zijn versnelling binnen de versnelling niet verklaren – en rondde hij nonchalant met buitenkant rechts af. In de tweede wedstrijd, tegen Tunesië, scoorde hij met links, een schot in de verre hoek via de paal. In de achtste finale, tegen Burkina Faso, maakte hij de 2-0.
Sinayoko is lang – al lijkt hij langer dan hij daadwerkelijk is – snel en een beetje slungelig. Hij bezit de gave om moeilijke kansen makkelijk te laten lijken en makkelijke kansen moeilijk te maken. Bovendien houdt hij van minigolfen (in ieder geval genoeg om er een foto van op zijn Instagram-account te plaatsen), wat hem automatisch sympathiek maakt.
Het leek me twee weken geleden sterk dat Mali het landen als Marokko en Senegal écht moeilijk kon maken, maar inmiddels zijn die landen uitgeschakeld en is Mali wél door. De Adelaars hebben bovendien het geluk dat een kampioen nodig heeft: Zuid-Afrika miste een penalty tegen ze en de paal van Mali lijkt, tegen wie ze ook spelen, magnetische krachten te hebben. Bovendien hebben ze, zoals dat hoort bij een toernooiwinnaar, in Sinayoko alvast een onverwachte held.
Een held op sokken, zo bleek een paar dagen geleden, toen Mali op fenomenale wijze werd uitgeschakeld door gastland Ivoorkust. De oogappels van Michel zijn niet meer. Die van Daniël wel. Nóg wel.
7. Hoe voetbal in de ban raakte van Mussolini
Ik ben groot fan van de verhalen van Matthijs Snepvangers. Deze maand las ik wat oudere stukjes van hem, onder meer over hoe Mussolini’s fascisme het Italiaanse voetbal in zijn macht kreeg. Een verhaal vol controverse en politieke invloed in de sport, met Torino en Bologna in de hoofdrollen. Er vonden omkopingsschandalen en stakingen van scheidsrechters plaats. En het regime van Mussolini maakte gebruik van deze situatie om de Italiaanse voetbalcompetitie te veranderen naar zijn hand.
8. Terug naar 1970
Ik volg LJ Rader al een tijdje op Twitter en grote kans dat jij dat ook doet. Hij is namelijk de man achter het account
. Viraal sportmoment? Intense foto? Rader weet overal een passend schilderij bij te vinden. Zijn geheugen is absurd goed en de manier waarop hij compositionele associaties kan maken is jaloersmakend en bewonderenswaardig.Ik zat een beetje te kloten op Google op zoek naar het schilderij waarvan ik de naam niet meer wist dat me deed denken aan Brian Brobbey die met gestrekt been zich ontworsteld aan twee verdedigers, en kwam zo terecht bij Google Arts & Culture. Je vindt hier materiaal uit meer dan 2000 musea en archieven, onderverdeeld in thema's, onderwerpen, verhalen en collecties. Ik ben uren van me leven verloren met bladeren door het ‘topic’ voetbal, met onder meer 21 verhalen en bijna 3400 items. En dat is nog maar het topje van de ijsberg.
Zo kwam ik een online expositie tegen van het Braziliaanse Museo do Futebol (the Football Museum) over het Wk van 1970 in Mexico, gewonnen – uiteraard – door Brazilië. Een verzameling prachtige foto's, filmpjes en krantenartikelen met korte begeleidende tekst, die je terugvoeren naar meer dan 50 jaar geleden.
9. De schreeuw van de Congolezen is luider dan ooit
Toen ik Yordi Yamali voor aanvang van de Afrika Cup vroeg wie zijn favoriet is, zei hij:
Les Léopards zijn terug en mijn favoriet voor de eindoverwinning. Na het tijdperk van Ibengé was het even zoeken voor de Democratische Republiek Congo, met als dieptepunt het missen van de vorige Afrika Cup, maar ze zijn terug. Les Léopards gaan de beker winnen en zich vervolgens plaatsen voor het WK van 2026.
Mijn mening was: Congo heeft het potentieel om goed te presteren, maar is te inconsistent om een wedje op te leggen. Look at them now, in de halve finale, klaar om het op te nemen tegen gastland Ivoorkust.
Ik ben een liefhebber van symboliek en altijd gek op de underdog. In goede tijden swingt de D.R.Congo, maar stuit altijd op een grootmacht die op basis van toernooi-ervaring net aan het langste eind trekt.
Zou Ivoorkust dan die grootmacht kunnen zijn die de ‘zegetocht’ van Congo tot een einde brengt? Volgens Yordi niet. Luister maar.
Het zou mooi zijn, een finale tussen Nigeria en Congo. We gaan het morgen zien.
9 1/2. De schreeuw van de Congolezen is luider dan ooit
Nog even over Congo… Wat er op dit moment in de Democratische Republiek Congo gebeurt, is horribel. In het oosten van het land worden vrouwen en kinderen verkracht, mannen onthoofd, vindt er een grootschalige genocide plaats ingegeven door de gretigheid van de mens.
Het land beschikt over een grote voorraad kobalt, een metaal dat in verschillende industrieën wordt gebruikt, en de jacht op dit kostbare metaal leidt tot schendingen van de mensenrechten, moderne slavernij en ontheemding en uitmoording van burgers. Kinderen worden gedwongen om in gevaarlijke omstandigheden te werken en worden geconfronteerd met misbruik. Uitbuitende mijnbouwpraktijken en een gebrek aan overheidsregulering maken het land van binnenuit kapot.
Congo lijdt.
Tegelijkertijd wordt des te meer de verbindende kracht van voetbal duidelijk. Hoe ondanks de vreselijke omstandigheden in het thuisland, Congolezen samenkomen om achter hun land en nationale elftal staan. Hoe de halve finaleplek wordt gebruikt om aandacht te vragen voor de situatie van hun landgenoten. Als de aandacht voor AFCON één ding kan doen, laat het dan ten goede komen aan de vrouwen en kinderen en mannen die schreeuwen om hulp zodat de wereld het kan zien.
10. Hoe verdelg je houtworm?
Hoe is het mogelijk dat iemand wegens grensoverschrijdend gedrag wordt weggestuurd en vier weken later wordt teruggevraagd? Dat gebeurt alleen Marc Overmars, de architect van het Ajax-kaartenhuis. Pepijn Keppel schrijft: ‘Affaire Overmars toont de diepgewortelde houtworm bij Ajax.’
Hoe bestrijd je grensoverschrijdend gedrag? Hoe verdelg je diepgewortelde houtworm? Trek het gebouw omver, vervang het meubilair, herbouw met ander hout.
11. De allermooiste ‘fuck you’ naar Old Trafford
Door Jan Willem Spaans
Voetbal is zo verslavend omdat je, ondanks dat er zich inmiddels hele volksstammen hebben toegelegd op spreadsheets en modellen die alles in de sport kunnen voorspellen, nooit helemaal zeker weet wat er gaat gebeuren. Dat de financiële verhoudingen zo liggen dat verrassingen steeds schaarser worden, is niet eens een probleem: het maakt de weinige stunts nog veel knapper en mooier.
De vijanden van de sport zijn de Europese grootmachten die zelfs een Super League wilden oprichten om te verankeren dat al het geld en alle prestige voortaan standaard bij hen liggen. Doe mij de Afrika Cup maar, waar het gastland met al zijn dure spelers doodleuk met 0-4 kan verliezen van een onbeduidend ploegje waar een rechtsback in de spits loopt.
Logisch dat ze het bij Manchester United niet leuk vinden, want daar vinden ze voetbal alleen leuk als ze zeker weten dat ze gaan winnen. Die club stelt zich al net zo treurig op als Liverpool. Al jaren weten ze dat dit toernooi eraan komt, ze hebben duizelingwekkend veel geld om vervangende spelers mee te kopen, maar alsnog staan ze hun spelers af zoals een puber zijn mobiele telefoon: hortend, stotend en met de houding dat hem zijn levenselixer wordt ontnomen.
Wat was het daarom prachtig dat Kameroen-trainer Rigobert Song voor de beslissende poulewedstrijd besloot om André Onana, algemeen erkend als een keeper van wereldklasse, te passeren voor… zijn neef. Fabrice Ondoa is de reservedoelman van Olympique Nîmes, een club op het derde niveau in Frankrijk. Onze Europese hersens snappen er geen bal van dat je je ploeg moedwillig zo zou verzwakken, maar verdomd: Ondoa keepte de sterren van de hemel en Kameroen won ook nog, in een fantastisch spektakelstuk.
Nadat Zambia en Frankie Musonda het niet hadden gered, hoopte ik dat Kameroen zou winnen, met Ondoa op doel. Zo ver kwam het niet. Onana is alweer terug bij United, net zoals hoe Liverpool Mohamed Salah weer in de armen heeft gesloten. Jürgen Klopp stond juichend voor de buis toen Egypte werd uitgeschakeld. Nu hoeft hij zijn andere aanvaller van vijftig miljoen euro niet op te stellen. Triest beeld.
Misschien dat de mensen in Manchester en Liverpool, eenmaal bekomen van hun woede, ooit nog inzien hoe mooi voetbal is als je de gekte af en toe gewoon omarmt, in plaats van hem klinisch buiten de deur tracht te houden. Als die wijsheid te hoog gegrepen is, waar ik voor vrees, dan dient het opstellen van Fabrice Ondoa als prachtige fuck you naar Old Trafford, een weergaloze middelvinger naar de elite en het lichtende voorbeeld van hoe heerlijk dit toernooi is.
Dat was de Basiself van deze maand. Volgende maand vind je weer nieuwe lees-, kijk- en luistertips in je mailbox. En vergeet in de tussentijd niet om de Basiself te delen met mensen die het ook zouden kunnen waarderen. Tschüss!