De verzoeningsbok van de Premier League
De verzoeningsbok van de Premier League
En verder: een ruige serie op NPO 2, voetbalfilmtips en Branco van den Boomen
Voetballiefhebbers,
Het rommelt in voetballand. En dat komt niet alleen door mijn Evil Erling Haaland-mok (al moet ik bekennen dat ‘shit has hit the fan’ sinds ik die mok in m'n bezit heb).
Ik wilde in eerste instantie naar aanleiding van de bijnaam Yank Lampard (ofwel Jesse Marsch, de ontslagen trainer van Leeds United) een essay schrijven over metaforische voetbalbijnamen (en in hoeverre de identiteit van voetballers en trainers zich vormt naar deze bijnamen en andersom), maar het nieuws over City kon ik natuurlijk niet voorbij laten gaan zonder daar aandacht aan te besteden. Dus staat deze nieuwsbrief een beetje in het teken van The Citizens. De metaforische longread houd je van me te goed!
Even eerlijk, jij dacht stiekem ook aan Yaya Toure en de Afrikaanse vloek op Pep Guardiola en Manchester City toen het nieuws over de aanklacht tegen The Citizens publiek werd. Zou het? (grapje)
Wat is er nu aan de hand bij City?
De Premier League verdenkt Manchester City ervan 101 keer de regels te hebben overtreden van 2009 tot en met 2018 en de club kan, indien de aanklachten bewezen worden, gestraft worden met puntenaftrek, degradatie en zelfs uitsluiting van de English Football League. De aanklachten zijn onder te verdelen in 5 categoriën:
De club zou de competitieregels hebben geschonden die vereisen dat ‘in het uiterste goed vertrouwen nauwkeurige financiële informatie wordt verstrekt die een getrouw beeld geeft van de financiële positie van de club’. Volgens de Premier League hebben deze schendingen betrekking op de ‘inkomsten, verbonden partijen en bedrijfskosten’. City heeft dus geen getrouw beeld van de financiën gegeven en zou onder meer sponsorovereenkomsten rooskleuriger hebben gerapporteerd zodat er meer geld naar de club gesluisd kon worden. Dat was in strijd met punt 3 en 4.
De club zou hebben verzuimd om in de contracten van zowel trainers als spelers alle en volledige details op te nemen. Roberto Mancini zou bijvoorbeeld geheime betalingen hebben ontvangen, evenals de zaakwaarnemer van Yaya Toure (om de Afrikaanse vloek af te kopen?). Ook dit was in strijd met punt 3 en 4.
De club zou zich niet hebben gehouden aan de Financial Fair Play-regels van de UEFA in de seizoenen 2013-2014 tot 2017-2018.
De club zou zich niet hebben gehouden aan de financiële regels van de Premier League in de seizoenen 2015-2016 tot en met 2017-2018.
De club zou de Premier League expres hebben tegenwerkt – of niet hebben meegewerkt – tijdens het onderzoek naar bovenstaande overtredingen, van december 2018 tot heden.
In de periode waarop de aanklachten betrekking hebben, heeft City zes keer de Premier League en League Cup, en twee keer de FA Cup gewonnen. Ze hebben vanaf 2011-2012 elk seizoen in de Champions League gespeeld en ontpopten zich van die andere club uit Manchester tot díe club uit Manchester, de club die meer omzette dan bijvoorbeeld grootverdieners Real Madrid. De utopie dreigt echter een dystopie te worden.
De Premier League heeft vier jaar lang onderzoek gedaan voordat er met de beschuldigingen naar buiten is getreden. Dat er iets niet koosjer is bij City moge duidelijk zijn. De timing van de aanklachten, daarentegen, is op z'n minst… verdacht?
Heb ik een kronkel? Tuurlijk heb ik een kronkel. Ik denk namelijk dat er een mogelijkheid is dat City door de Premier League is opgeofferd. Hold up, wait a minute, ik bedoel dus niet dat City een slachtoffer is en dat de beschuldigingen fabrikaten en verzinsels zijn. Zoals ik al zei, niet koosjer. Maar voordat je denkt dat ik gek ben geworden, laten we bij het begin beginnen, in april 2021.
‘Fan-led review of Football Governance’
Misschien herinner je je het nog van de nieuwsbrief van vorige week, maar op 18 april 2021 werd de Super League opgericht. Dit debacle was weer de zoveelste crises in het voetbal, na bijvoorbeeld de ineenstorting van Bury FC, en was de spreekwoordelijke druppel die de crisisemmer deed overlopen. De financiële en bestuurlijke structuren in het Engels voetbal werkten niet meer zoals ooit bedoeld was en daar moest iets aan gedaan worden. De roep voor een onafhankelijke toezichthouder werd luider: Introduce an Independent Regulator for Football in England by December 2021. Daar zag de Britse overheid (nog) niet helemaal de noodzaak van in, maar, zo verklaarde ze: ‘Football clubs are the heart of local communities and have a unique social value, which is why we are proceeding with our commitment to undertake a wide ranging, fan led review of football governance.’
Zo gezegd, zo gedaan. Het onderzoek werd voorgezeten door politica Tracey Crouch, oud-minister van sport, gekwalificeerd voetbaltrainer, levenslange fan van Tottenham Hotspur en voor zover ik weet geen familie van Peter Crouch. Onder leiding van Crouch sprak een commissie met fans, bestuurders, voetballers en experts en dat leidde in november 2021 tot een rapport: Fan-Led Review of Football Governance: securing the game’s future1. Het rapport had tien aanbevelingen om financiële duurzaamheid en betere besluitvorming in het Engelse voetbal te waarborgen. Denk hierbij aan een licentiesysteem voor professioneel mannenvoetbal en – here we go again – een onafhankelijke toezichthouder.
Nigel Huddleston, toenmalig minister van sport, verklaarde dat de regering in het nieuwe jaar (2022) op het rapport zou reageren. Hij bevestigde ook dat de regering de centrale aanbeveling van het rapport van een ‘sterke, onafhankelijke toezichthouder’ voor voetbal ‘in principe onderschrijft’. In principe. Ze deden er alleen niet gelijk iets mee. Waarheidshalve moet ook gezegd worden dat dit rapport begrijpelijkerwijs laag op het prioriteitenlijstje van de Britse overheid stond: de regering zat nog midden in een coronacrisis en de premier liet zich ook niet van z'n beste kant zien, dus er waren grotere brandjes te blussen.
Hervormingen doorvoeren
Op 25 april 2022, bijna een half jaar later, kondigde Huddleston aan dat de Britse regering een onafhankelijke toezichthouder voor voetbal in Engeland zou creëren, zoals aanbevolen door Crouch. In de verklaring zei de minister dat de nieuwe toezichthouder een licentievoorwaarde zal instellen die van clubs eist dat zij fans raadplegen over belangrijke beslissingen. Een beetje zoals dat in Duitsland bij bijvoorbeeld Bayern München gebeurt – al zit daar natuurlijk een andere constructie achter. Dat betekent – even heel banaal en simpel gesteld – dat de clubvoorzitters en -bestuurders aan macht zouden inleveren. Gasp.
De toezichthouder voert ook een nieuwe ‘eigenaars- en bestuurderstest’ in die de huidige test van de Premier League vervangt om ‘ervoor te zorgen dat alleen goede beheerders en gekwalificeerde bestuurders deze vitale gemeenschapsactiva kunnen beheren’. Potentiële nieuwe eigenaren moeten daarnaast een integriteitstest moeten doen. Er is al langer kritiek op de eigenaars- en bestuurderstest van de Premier League zelf. Die was te eenzijdig, zou het belang van clubidentiteit verloochenen en zou het te makkelijk maken voor incapabele rijken, louche regimen en Amerikaanse investeerdersmaatschappijen om grootaandelen in clubs te kopen.
De integriteitstest betekent overigens niet dat Saoedische of Qatarese investeerders geen clubs meer zouden kunnen kopen vanwege de mensenrechten. Het rapport is daar duidelijk over: ‘A regulator though is not likely to prevent Saudi or Qatari investors buying Manchester United or Liverpool on human rights grounds.’ Maar: ‘Owners and directors tests are likely to be strengthened and better corporate governance imposed, meaning each club will now have to appoint independent directors rather than be run by a cosy cabal of owners’ friends.’ Vooral dat laatste zint de Premier League niet.
Hoe nu verder?
Crouch noemde de goedkeuring door de regering ‘een enorme stap voorwaarts’, maar vond de afwezigheid van een duidelijke planning voor het doorvoeren van de maatregelen ‘zorgwekkend’. De reactie van de Premier League was zoals verwacht: ‘The Premier League recognises and accepts the case for reform but a regulator is not necessary.’
De kerntaak van de onafhankelijke toezichthouder wordt het behouden van financiële stabiliteit in de Engelse competities. En daar hebben zowel The Football Association2 als de Premier League geen zin in. Zij willen graag alle touwtjes – en dus ook de macht – in eigen handen hebben en zelf het systeem van Fair Play beheersen. Zo kunnen ze zelf besluiten of ze een cap-and-collar-systeem3 zoals in de Verenigde Staten willen, waarmee clubs hun winst kunnen maximaliseren en de waarde van hun clubs kunnen verhogen, of toch gaan voor een minder streng systeem waarbij het succes op het veld wordt gemeten in plaats van in termen van financiële prestaties. Eigenbelang staat daarin centraal.
De League stelde te werken aan eigen plannen voor de start van het volgende seizoen (2022-2023) om ervoor te zorgen dat er naar de fans wordt geluisterd en wilde als reactie op de aanbevelingen uit het rapport zelf ‘beleid ontwerpen en implementeren’ zonder inmenging van de overheid. Inmenging van de overheid betekent tenslotte verantwoording afleggen aan de overheid.
Verrassend genoeg was er één grote club in de Premier League die wél een voorstander van een onafhankelijke toezichthouder was. Je raadt het al: Manchester City.
De Premier League leek vorig jaar haar zin te krijgen. Boris Johnson out, Liz Truss in. Truss zag geen heil in een toezichthouder en wilde de aangekondigde hervormingen schrappen of op z'n minst afzwakken. De Premier League popte de spreekwoordelijke flessen champagne al. Helaas voor de hoge piefen van de League hield Truss het minder lang vol dan de krop sla van de Daily Star: na zeven weken nam ze ontslag. Haar opvolger, Rishi Sunak was resoluut. Er zouden hervormingen én een onafhankelijke toezichthouder komen. En snel ook. Paniek alom.
Verzoeningsbok
Afgelopen woensdag was het zo ver. De regering zou een ‘white paper’ presenteren: een beleidsdocument waarin voorstellen voor toekomstige wetgeving worden uiteengezet. Het is in principe een conceptversie van een wetsvoorstel, in dit geval specifieke wetten en regels die het mogelijk maken voor een onafhankelijke toezichthouder om zijn of haar werk uit te voeren. Wat er precies in de white paper staat weet nog niemand 100 procent zeker. En de Premier League is absoluut niet happig om erachter te komen. En dus dropte de League een bom. Of, zoals ik het graag noem: een verzoeningsbok4.
De Premier League begon een volle 2 jaar vóór het onderzoek van de overheid met het natrekken en controleren van Manchester City. Het is dus niet zo dat het een kwaadaardig masterplan á la dr. Heinz Doofenshmirtz was. Maar ik ben van mening dat de Premier League nooit van plan was om de verdenkingen openbaar en publiek te maken. Dit wilde men achter gesloten deuren oplossen.
Wat er nu gebeurt, is een tactische zet. Door Manchester City onder de bus te gooien en te beschuldigen, laat de Premier League zien dat ze geen onafhankelijke toezichthouder nodig heeft. She's cleaning house independently. Bovendien is Manchester City de enige club van de ‘The Big 6’5 die niet tegen een onafhankelijke toezichthouder is. De Premier League slaat dus twee vliegen in één klap. Een tegenstander uit de weg ruimen én een wit voetje halen bij de overheid.
Een absurd idee? Waarschijnlijk. Daarom is het ook een kronkel.
De ‘white paper’ is overigens uitgesteld tot 20 februari wegens de stakingen in Engeland. We zullen dus nog even moeten afwachten voor we weten wat er nu écht gaat veranderen. En of het tot zondebok maken van Manchester City iets heeft uitgemaakt.
In de tussentijd is dit een mooi essay over de andere kant van het voetbaldrama: It’s Not Just What Manchester City Won. It’s What Others Lost.
Tot volgende week :)
(en mocht je zondag op maandagnacht niks te doen hebben: Super Bowl LVII. Gewoon, op ESPN.)
Wat te lezen?
Vorig weekend legde Branco van den Boomen wederom een goede wedstrijd op de mat in de Ligue 1, ditmaal tegen PSG, waarin hij scoorde én Messi in de tang hield, en woensdag speelde hij een grote rol in de bekerwinst tegen Reims. Ik ben sinds een paar jaar BvdB-fangirl en de fanclub is groeiende: Henk Spaan gaf hem een 8+ in Het Parool en Suleyman Ozturk wijdde afgelopen week een column aan hem. The rise and rise of Branco FC, I'm here for it. Ik schreef een paar maanden geleden over dataclub Toulouse en sprak Van den Boomen. Hij was toen pretentieloos over zijn eigen prestaties, maar gaf wel toe: ‘Afgelopen seizoen zat alles mee. Het leek alsof ik vleugels had.’ Die vleugels heeft hij dit seizoen nog steeds. Lezen over Branco van den Boomen, dus.
En verder:
‘Now I deliver food, but once I played football for my country’ (BBC) - Poulami Adhikari was een profvoetballer voor het damesteam van India onder de 16, maar moest stoppen vanwege financiële problemen. Ze maakt nu lange uren om eten te bezorgen voor een restaurant, maar hoopt nog altijd dat ze ooit weer professioneel kan spelen, mits ze de juiste steun krijgt. Haar verhaal werpt een nieuw licht op de investeringen in vrouwenvoetbal en waarom het verstrekken van minimumsalarissen aan vrouwelijke spelers noodzakelijk is.
Female Manchester United fans on Mason Greenwood’s future: ‘No, not at my club’ (The Athletic) - Nadat de strafzaak tegen Manchester United-aanvaller Mason Greenwood afgelopen donderdag werd stopgezet, zijn er veel vragen over zijn toekomst. Ligt die wel of niet bij United? ‘Niet schuldig’ is tenslotte niet hetzelfde als ‘onschuldig’. The Athletic sprak met een groep die tot nu toe amper gehoord werd: vrouwelijke Manchester United-fans. Wat vinden zij?
Everton’s Identity Crisis (New York Times) - Een prachtig profiel van de Premier League-club Everton. Frank Lampard is dan wel ontslagen, maar dat betekent niet dat alle problemen plots zijn opgelost. Bovendien hebben eerdere vertrokken managers getoond dat de slechte resultaten niet aan hen lagen, maar aan de club zelf. Waar gaat het dan fout? NYT schetst een somber, maar realistisch beeld van een club die wordt geleid zonder visie, met als resultaat chronische teleurstelling en een smet op de zo illustere geschiedenis van ‘The Toffees’.
The Super League’s return explained: How it would work, the response — and what happens next (The Athletic) - Er ligt weer een nieuw voorstel voor een European Super League, ditmaal bestaande uit 60 tot 80 teams die uitsluitend op basis van hun sportieve resultaten mee kunnen doen. La Liga-voorzitter Tebas ziet het niet zitten: ‘The Super League is the wolf, who today disguises himself as a granny to try to fool European football, but HIS nose and HIS teeth are very big.’ Ook de UEFA heeft het plan verworpen, maar in alle eerlijkheid: het is helemaal geen slecht idee. Het is alleen veel te laat.
Muslim Representation in Sports: Seen, Heard, Understood (GQ) - Marokko's historische prestatie op het WK raakte ons allemaal. Maar wat velen niet weten is dat voetbal en Marokko al jaren met elkaar verbonden zijn. De Franse overheerser gebruikte voetbal om de Marokkanen te onderdrukken in hun eigen land, en de Marokkanen op hun beurt gebruiken nu voetbal om zich te verzetten tegen onrecht en ongelijkheid. Umear Irfan pakte dat gegeven nog breder: hij schreef over hoe sport de moslimervaring vormt. Een prachtig stuk.
Is goalscoring natural or can it be nurtured? (The Guardian) - Worden spitsen geboren of gemaakt? De vraag des levens. Voetballers, trainers en wetenschappers trachten deze vraag te beantwoorden. Ze komen in dit artikel van The Guardian een heel eind.
‘‘Le petit nazi’ noemen ze Peter Verbeke. Of ‘les deux psychopathes’, als het over hem en Wouter Vandenhaute gaat’ (Humo) - Het is een moeilijke tijd om supporter te zijn van Anderlecht. Wat daar nu gaande is, had niemand kunnen voorspellen (behalve misschien Jan Mulder). ‘Humo sprak met insiders bij Anderlecht, en kwam terug met een ontluisterend beeld.’ Ik zou zeggen, oordeel zelf. Een klein tipje van de sluier: ‘‘Ik heb mensen zien huilen. Volwassen mannen, vernederd door Verbeke. Zoals die roept en tiert: onvoorstelbaar. ‘Le petit nazi’ noemden ze hem. Of ‘les deux psychopathes’, als het over hem en Vandenhaute ging”, zegt een anonieme getuige aan Humo.’
Wat te kijken?
Natuurlijk zijn documentaires leuk, maar ook fictieve films over voetbal zijn het kijken waard. Ik stuitte vorig jaar op deze lijst van The Hollywood Reporter: Goal! The 22 Best Soccer Movies, waarop 22 topfilms over voetbal staan. Er is in ieder geval voor ieder wat wils. Om het makkelijker te maken, is dit mijn top drie:
#3 The Goalie's Anxiety at the Penalty Kick & The Arsenal Stadium Mystery
Een gedeelde derde plek? Ja, ik ben keihard aan het valsspelen, maar The Arsenal Stadium Mystery was de eerste film ooit waarin sport – ofwel voetbal – een centraal onderdeel van het plot was (een moordmysterie op Highbury!) en The Goalie's Anxiety at the Penalty Kick is de verfilming van de gelijknamige (in mijn ogen) literaire klassieker over een Oostenrijkse doelman die suïcidaal is (Die Angst des Tormanns beim Elfmeter). Beide films zijn écht het kijken waard, zeker als je van wat oudere films houdt. The Goalie's Anxiety gaat eigenlijk niet over voetbal, maar The Arsenal Stadium Mystery is een heerlijk potje voetbal-Cluedo, dus dat houdt elkaar in evenwicht.
Fun fact: blijkbaar is The Goalie's Anxiety at the Penalty Kick ook een band.
#2 Shaolin Soccer
Een jonge Shaolin-monnik vormt met zijn broers een voetbalteam waarbij ze hun martial art-kunsten in hun voordeel gebruiken. Klinkt simpel, is uiteindelijk geniaal. Een melodramatische komedie met spaghetti western-elementen vol hysterie en zulke stomme grappen dat het hilarisch wordt. De Bruce Lee-keepersscene is de eerste die nu in me op komt, maar de hele film is een aaneenschakeling van absurde momenten waarvan je denkt dat het niet gekker kan. Tot het nog gekker wordt. Hardop gelachen tijdens deze film.
#1 The Damned United
Twee woorden, één naam: Michael Sheen. The Damned United vertelt het verhaal van Brian Clough (gespeeld door Sheen), een van de beste Engelse trainers van de vorige eeuw, maar ook een beetje een lastpak. De film is gebaseerd op een (deels) fictief boek over Cloughs carrière als voetbaltrainer en focust zich op de 44 dagen dat Clough hoofdtrainer was van Leeds United.
Sheen weet van Clough een sympathiek persoon te maken, zonder zijn narcisme en overmoed te verliezen. Iedere voetballiefhebber móet deze film gezien hebben, al is het alleen maar om de ongeëvenaarde speech die Clough op zijn eerste dag bij Leeds aan het team geeft.
Een speciale shoutout naar Underdogs (2013). Deze animatiefilm gaat over metegol, foosball, tafelvoetbal. Het plot is weer supersimpel (de poppetjes van een tafelvoetbalteam blijken te leven en moeten samen met de hoofdpersoon, een guitige jongeman genaamd Amadeo, het dorp waarin hij woont, redden), maar de film dompelt je volledig onder in de wondere wereld van Argentijns tafelvoetbal. Een wereld die vol zit met folklore, anekdotes, muziek en epische wedstrijden. Plus, er zitten megaveel popcultuur-referenties in. Dat an sich is al een feest.
Wat nou, voetbal?!
Deze week de vuige Britse dramaserie The Responder. En nee, de serie is niet alleen vuig omdat deze zich afspeelt in Liverpool – al helpt het wel –, maar de combinatie van criminele wijken, nachtleven en een ontaarde politieagent leiden onvermijdelijk tot een serie die uitblinkt in rauwheid, intensiteit en spanning. Maar laten we bij het begin beginnen: wat is ‘The Responder’?
The Responder is een zesdelige serie die vijf nachten in het leven van politieagent Chris Carson (Martin Freeman) beslaat. Hij is een man die het eigenlijk al heeft opgegeven, die het gewoon niet redt. De nachtdiensten die hij draait, breken hem mentaal en fysiek op. ‘Every night, there's spit on my face and blood on my boots and it never stops,’ zo vertelt hij zijn psycholoog. De beste man is een verzameling van wanhoop, lijden en woede, bij elkaar gehouden door drugs en een ijzige zelfbeheersing die op het punt van knappen staat.
En dat merk je gelijk in de eerste scène, wanneer Chris met zijn psycholoog praat. De wanhoop is zo tastbaar, zo concreet en voelbaar, dat ik mijn adem inhield.
De serie is snel en meeslepend als een thriller, maar net zo aangrijpend en emotioneel als een documentaire. Een meesterwerk van authenticiteit over wat er gebeurt als futiliteit ons moraal overneemt, als we van onze menselijkheid losgekoppeld raken en nergens meer heen kunnen. Het is een kwellende realiteit, werken op straat en in de goot. Een oefening in hopeloosheid en rauwheid, die zo eerlijk en open is geschreven dat het niet verwonderlijk is, dat de bedenker van The Responder een oud-politieagent is: ‘In some way I feel that I am The Responder to a degree and that this is my story. I was a police responder who was out in the rain at one o’clock in the morning, two in the morning, three in the morning, chasing people up and down alleyways and running over rats. The Responder is in me, it's in my writing and in my script.’
Overigens speelt Freeman de rol van zijn carrière, zowel komisch als dramatisch, liefdevol maar ook vreselijk onsympathiek. Alleen het verval van Liverpool stemde me in dit sociaal-realistische drama triester en melancholischer dan Freeman.
Vanaf 17 februari is de serie te zien op NPO 2 én NPO Plus.
Doorkronkelen is een gratis wekelijkse nieuwsbrief. Je hoeft dus niet te betalen om deze te ontvangen. Wil je me toch steunen? Dan kan je via Bunq.me een (kleine) donatie doen.
Nog één ding: Joe Allen heeft afscheid genomen van het internationale voetbal. Welsh Xavi is niet meer. Hij was jarenlang de beste middenvelder van Wales, misschien wel een van de besten ooit. De voetbalbond van Wales, Cymdeithas Bêl-droed Cymru, bracht via een filmpje hulde aan Allen. Of zoals een liefhebber zei: ‘Two thirds of the world is covered in water, the rest was covered by Joe Allen. Diolch, Joe.’ Dankjewel, Joe.
Het rapport is in z'n volledigheid online te lezen. Zou ik zeker doen, erg interessant.
The Football Association (FA) is de Engelse nationale voetbalbond, de oudste nationale voetbalbond ter wereld. De bond organiseert onder meer de FA Cup, de FA Community Shield, de FA Trophy en de FA Vase. Alle Engelse profclubs zijn lid van de FA, maar de nationale competities worden met toestemming van de FA georganiseerd door de Premier League en de Football League. De FA is ook verantwoordelijk voor de nationale ploegen.
Een cap-and-collar-systeem is een overeenkomst waarin een club een bovengrens (= de cap) en een ondergrens (= de collar) stelt aan bijvoorbeeld salarissen.
Een verzoeningsbok is een Israëlische bok die de woestijn in werd gejaagd en werd geofferd ter verzoening van zonden.
In het professionele mannenvoetbal in Engeland verwijst de term ‘The Big 6’ naar Arsenal, Chelsea, Liverpool, Manchester United, Manchester City en Tottenham Hotspur.