De boemerang keert altijd terug
De geschiedenis leert, maar ze heeft geen leerlingen, zo schreef de Italiaanse schrijver en politicus Antonio Gramsci. De vraag is niet of de boemerang ons gaat treffen, maar hoe hard.
[ Intro ]
Een van de eerste jongens die ik leuk vond, was Dio. Een echte charmeur. We waren een tijdje aan het daten en het ging de goede kant op. Ik vond hem leuk, hij had een schijn op mij. Tot een vriendin van een vriendin me opbelde en vroeg, ‘Die Dio van jou, hè, waar zit hij eigenlijk op school?’ De toon van haar stem was waarschuwing genoeg, dit kon alleen maar slecht nieuws zijn. Hij bleek een vriendin te hebben, ik was de sidechick.
Ik kapte het gelijk af met hem en lichtte via een gemeenschappelijke vriend zijn vriendin in. Ik had haar even later huilend aan de telefoon, legde alles uit, bood mijn excuses aan, maar maakte wel duidelijk dat ik absoluut niet van haar bestaan had geweten. Wat een lul, lachten we uiteindelijk door onze tranen heen. Opgeruimd staat netjes. Twee weken later ontdekte ik dat ze nog steeds samen waren.
Met Dio had ik een tijdlang geen contact. Ik hoorde een paar maanden later via via dat hij en zijn vriendin uit elkaar waren, maar via via bleek achteraf het broertje van zijn beste vriend te zijn, en hoe betrouwbaar is zo’n bron nou echt? We kwamen elkaar verdacht vaak tegen in de stad, van die ongemakkelijke ontmoetingen waarbij ik eerst deed alsof ik hem niet zag, wat langzaam een nukkig praatje werd, een kleine glimlach, en plots weer telefonisch contact. Of plots, ik was er zelf bij. Ik deed eraan mee. Ik nam op als hij belde, smste ook terug. Zo plots was het niet, maar ik noem het graag zo.
Ik besloot hem nog een kans te geven. Hij had zijn leven gebeterd. Zijn relatie was al maanden voorbij, we hadden het zo fijn samen, ik mocht in z’n telefoon kijken – maar deed dat natuurlijk niet, ik vertrouwde hem en het feit dat hij het aanbood was voldoende bewijs dat hij niks uitvroot – en het allerbelangrijkste: ik was zijn ex niet. Ik was beter dan haar. Mij vond hij écht leuk, dus me bedriegen? Nee, dat zou hij niet. Ik speldde mezelf zoveel op de mouw dat ik het zelf begon te geloven.
Er is maar één manier hoe dit verhaal eindigt. Natuurlijk ging hij vreemd. Ik kwam erachter dat hij weer terug was bij zijn ex. Of z’n vriendin. Waren ze ooit echt uit elkaar geweest? Ik weet het niet. Hoe dan ook. Mijn punt is duidelijk. De boemerang keert altijd terug.
[ Subject ]
In 1961 publiceerde Aimé Césaire Discours sur le colonialisme, waarin hij schreef dat Europa moreel en politiek gedegenereerd was door het kolonialisme. De methodes die eerst op de koloniën werden toegepast – geweld, censuur, repressie – keerden uiteindelijk terug naar het hart van de imperiale naties zelf. Dit noemde hij de terrific boomerang, de boemerang van het imperialisme. Ook Hannah Arendt, in The Origins of Totalitarianism, was het hiermee eens.
Volgens beiden waren de methoden van Adolf Hitler en de nazipartij niet uitzonderlijk vanuit een wereldwijd perspectief, omdat Europese koloniale rijken miljoenen mensen wereldwijd gedurende een zeer lange periode hadden vermoord als onderdeel van het kolonisatieproces. Wat ze uitzonderlijk maakte, was de toepassing op Europeanen binnen Europa in plaats van op gekoloniseerde bevolkingen in het zogenoemde Globale Zuiden1. De geschiedenis bewijst hen gelijk: regimes die onmenselijkheid perfectioneerden in de periferie, brachten die later naar huis.
We aanschouwen dat vandaag de dag, tijdsgetrouw en onverwijld. In Italië regeert een partij die voortkomt uit het fascisme. In Duitsland demonstreert voorafgaand aan de verkiezingen een groeiend deel van de bevolking tegen een extreemrechtse partij die steeds verder oprukt. Frankrijk flirt openlijk met de erfgenamen van Vichy. Een kwart van Nederland stemde voor de partij van Wilders, die racisme ‘een mening’ noemt. En Trump is terug, als ideoloog en oligarch. Maar ook als een clown met macht in het circus van kapitalisme.
Lang gold het idee dat witte Europeanen en Amerikanen boven dit soort politiek verheven waren. Fascisme was iets van de ‘anderen’, van bananenrepublieken en totalitaire staten ver weg. De realiteit is dat de structuren al die tijd aanwezig waren, en nu steeds openlijker worden ingezet. Het gemak waarmee ‘grenzen sluiten’ een legitiem verkiezingsprogramma werd, de verharding van het politieapparaat, het criminaliseren van activisme – dit waren eerst methodes tegen ‘de ander’. Nu raken ze ook burgers die zich niet naar de lijn schikken.
Het is een ongemakkelijke waarheid: de boemerang keert altijd terug. Eerst werd er geroofd en onderdrukt in naam van superioriteit, nu worden diezelfde technieken gebruikt om ‘de eigen bevolking’ in het gareel te houden. Dat zagen we in Zuid-Afrika na apartheid, in Frankrijk na Algerije, in het VK na India. Europa is niet immuun. De Verenigde Staten evenzeer. Hoewel Amerikaans zich graag kolonieloos noemen – de staten waren een kolonie en hebben zich ontdaan van het juk van de kolonist, is de gedachtegang – was het tenslotte het Amerikaans racisme, de wetten, segregatie en repressie uit het Jim Crow-tijdperk, die onder meer Hitler inspireerden.
Toch weigeren velen het gevaar te erkennen. Zij denken dat ze een middenweg kunnen bewandelen. Dat als ze maar niet ‘te woke’ doen, ze gespaard blijven. Uitleggen wat woke dan precies is kunnen velen niet. Naar DEI moet je al helemaal niet vragen. Het zijn excuusjes, bliksemafleiders, om te maskeren waar het nu eigenlijk op neerkomt. Je beter wanen dan een ander, niet willen dat de ander hetzelfde heeft als jij. Waarom? Mijn land, mijn tradities, mijn eigen volk eerst. Maar in de basis heeft het allemaal hetzelfde fundament: superioriteit.
Ze realiseren zich niet dat de boemerang geen onderscheid maakt. Eerst waren het migranten, moslims, de zwarte gemeenschap. Nu zijn het vakbonden, vrouwen die abortus willen, journalisten die te kritisch zijn. Morgen? Iedereen die afwijkt van de norm die op dat moment wordt vastgesteld.
De geschiedenis leert, maar ze heeft geen leerlingen, zo schreef de Italiaanse schrijver en politicus Antonio Gramsci. De vraag is niet of de boemerang ons gaat treffen, maar hoe hard.
[ Steun mij ]
Doorkronkelen is een gratis nieuwsbrief die in stand wordt gehouden door lezers. Je kunt mij helpen door deze editie een like te geven. Zie het hartje onderaan. Dat helpt in het algoritme.
Nog fijner is het als je betalend abonnee wil worden. Voor € 5,- per maand steun je Doorkronkelen structureel. Je kunt natuurlijk ook eenmalig doneren. Zo help je mij om deze nieuwsbrief te blijven maken en in principe gratis te houden.
[ Wat heb je verder gemist? ]
Deze gedachtekronkel is in z'n totaliteit voortgekomen uit een Bsky-bericht van Lotfi el Hamidi. Sowieso is Lotfi een persoon die je aan het denken zet. Door de dingen die hij schrijft, die hij doet, die hij zegt. Door zijn blik op de wereld. Soms heb ik het idee dat hij beter snapt hoe die in elkaar zit dan velen van ons. Ik raad jullie allemaal aan om zijn afscheidsstuk voor NRC te lezen: Je kunt niet ongeschonden klappen blijven vangen.
Verder stonden er gisteren opeens twaalf spelers van Fortuna op het veld in de wedstrijd tegen Heerenveen. De twaalf ballers kregen een ingooi, waaruit – nu wel met elf man – een corner voortkwam, vanwaar de 2-2 werd gemaakt. Heerenveen lijkt geen officiële klacht in te dienen, maar in de woorden van Robin van Persie: Stelletje amateurs!’
Enzo Fernandez schijnt het weer goedgemaakt te hebben met zijn vrouw. Kleine recap: de twee zijn jeugdliefjes, al sinds forever samen, en Enzo wilde na zijn transfer naar Chelsea graag het single leven ervaren, en dat kan niet met een vrouw en twee kinderen. ‘He told her he wants to live life on his own. They're still family, but he feels the need to experience the stage he skipped by choosing family early on.’ Daar kwam hij vrij snel van terug, nadat een (op dit moment nog onbekende) teamgenoot bij het nationale elftal van Argentinië besloot ‘to shoot his shot’ bij Valentina Cervantes.
Ik volg zelf de NBA niet supergoed, maar zelfs mijn wenkbrauwen zaten ergens in m'n haarlijn toen ik vanochtend deze trade las: de Mavericks sturen Luka Doncic, Maxi Kleber en Markieff Morris naar de Lakers, terwijl Anthony Davis, Max Christie en een eerste ronde-keuze uit 2029 naar Dallas gaan. Sorry, wat?!
Doorkronkelen is een nieuwsbrief van mij, Danielle Kliwon.
Vraag/tip/foutje gezien? Laat het weten via danielle@kliwonder.nl.
Wil je dat ik voor jou schrijf? Ik hoor graag van je!
Het Globale Zuiden is een verzamelterm voor landen met een lager inkomen in vergelijking met landen uit het Globale Noorden. Het Globale Noorden bestaat uit landen die hun economie hebben ontwikkeld en goed zijn voor meer dan 90 procent van alle productie-industrieën in de wereld. Onder meer de Verenigde Staten, Canada, alle landen in West-Europa, Australië, Nieuw-Zeeland en enkele landen in Azië zoals Japan en Zuid-Korea behoren daartoe. Een groot deel van het Globale Zuiden ligt geografisch overigens in het noordelijk halfrond.
iets te weinig centen, anders ... Voor nu, blijf vooral doorkronkelen.