Het buitenspel van Marx
Verder: een moord in Highbury, gooien uit je nek en de bekerwinst van Wigan Athletic
Excuses voor spelfouten of onredelijke grammatica, m'n brein werkt niet meer mee
Voetballiefhebber,
Ik schrijf deze nieuwsbrief onder drie lagen deken, een doos met tissues op het nachtkastje en m'n steun en toeverlaat Ilya in m'n armen. Ilya is een panter, een zwarte knuffel waar ik al zeventien jaar lief en leed mee deel – hij was ook mee op vakantie – en een bron van comfort wanneer ik me niet lekker voel.
En dat voel ik me deze week niet. Het begon met een bonkende hoofdpijn voorafgaand Real Madrid - Manchester City (zoveel stress voor die wedstrijd, haha), verergerde na het wanspel van AC Milan en Inter (het deed pijn aan de ogen) en evolueerde uiteindelijk tijdens West Ham United - AZ (waar familieleden van de staf en spelers van AZ werden belaagd door boze Hammers) tot een brullende lentegriep, inclusief koorts, loopneus, hoofdpijn, geen eetlust, nachtelijke slapeloosheid en emmers vol zelfmedelijden. Woe is me.
Ik was al moe van vakantie (degene die de fabel heeft bedacht dat vakantie is om uit te rusten, moet worden opgesloten in het panopticon, want ik kom altijd uitgeput terug en heb dan nog een paar dagen nodig om te herstellen voordat ik de wereld weer onder ogen kan komen) en was daardoor misschien extra vatbaar, of ik heb iets mee teruggenomen uit Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg of Zwitserland dat me nu eindelijk knockout heeft weten te slaan. Hoe dan ook, ik was (en ben) weinig productief deze week.
Wat ik wel heb gedaan, is Monty Python kijken. Als je je slecht voelt, kan je altijd rekenen op The Knights Who Say Ni of Brian Cohen om je leed te verlichten. Naast Life of Brian en The Holy Grail keek ik ook International Philosophy terug. Ook wel bekend als The Philosophers' Football Match. Deze sketch van vier minuten is precies wat de naam suggereert: een voetbalwedstrijd tussen filosofen. Duitsland versus Griekenland.
Opstellingen
In het doel van de Grieken vinden we Plato – ideeënleer, realiteit bestaat uit waarneembare, zintuiglijke wereld en een wereld die alleen voor het denken is. In de verdediging staan Epictetus – stoïcisme, alle gebeurtenissen worden door het lot bepaald, ‘er is slechts één weg naar geluk en dat is op te houden met je zorgen maken over dingen waar je geen invloed op hebt’ –, Aristotles – deugdethiek, wetenschap van het redeneren/logica –, Sofocles – tragediedichter, kwetsbaarheid van menselijk bestaan en geluk – en Empedocles – elementenleer, alles bestaat uit vier eeuwige elementen en liefde en strijd zorgen voor het ontstaan en vergaan van dingen.
Verder bestaat het team uit minder bekende middenvelders zoals Heraclitus – relativistisch, rationeel principe in plaats van religieuze mythe – en Epicurus – de wereld is ‘los zand’ en daarom moet je zoveel mogelijk genieten van het leven – en welbekende aanvallers als Democritus – grondlegger van het atomisme – en Socrates – de vader van de filosofie en tevens aanvoerder van het team.
Bij Duitsland staat Gottfried Leibniz op doel. Hij was het laatste ‘universele genie’ met bijdragen in metafysica, epistemologie, logica, godsdienstfilosofie, wiskunde, natuurkunde, geologie, jurisprudentie en geschiedenis.
In de verdediging vinden we Immanuel Kant – tijd en ruimte zijn geen absoluten in de wereld, maar ‘aanschouwingsvormen’ van ons brein –, Georg Hegel – idealist, niet materie is de grond van de werkelijkheid, maar ideeën –, Arthur Schopenhauer – geluk bestaat niet en mensen zijn ‘willende’ wezens waarbij het verlangen centraal staat en niet het redelijke verstand – en Friedrich Schelling – identiteitsfilosofie: subject en object, denken en zijn, en geest en materie zijn identieke verschijningsvormen zijn van één enkele werkelijkheid.
De middenvelders zijn Franz Beckenbauer – Der Kaiser, oud-voetballer en een van de groten uit de sport –, Karl Jaspers – psychiater en existentiefilosoof, heel erg beïnvloed door Kant, zijn werk is zo breed en diep en uniek dat ik het niet goed kan samenvatten, vandaar deze link –, Friedrich Schlegel – pionier van de moderne literatuurkritiek – en Ludwig Wittgenstein – hield zich bezig met betekenis en taal, hoe taal de mens voor de gek kan houden, bekende uitspraak ‘Filosofie is een soort van verregaande grammaticale verwarring’.
En als laatste de aanvallers: grootheden Friedrich Nietzsche – er bestaat geen scheppende god en we moeten zelf het leven zin geven – en Martin Heidegger – zijnsvergetelheid, de betekenis van het ‘zijn’, de mens tegenover de wereld.
De wedstrijd wordt in ‘goede banen’ geleid door de man van de gulden middenweg: Confucius. En Duitsland heeft ook nog een (gouden) wissel: Karl ‘It's offside’ Marx.
Mede dankzij deze infodump ben je er nu klaar voor. Klaar om vier minuten lang te genieten van een combinatie van ‘intellectuele’ parodie, culturele invloed en weergaloze humor van de heren van Monty Python. You're welcome.
Ik ga verder met wentelen in zelfmedelijden (en begin alvast een échte nieuwsbrief voor volgende week voor te bereiden, haha). En dank aan iedereen die de vier vragen van twee nieuwsbrieven geleden heeft beantwoord! Goede inzichten uit kunnen halen die snel geïmplementeerd worden.
Vind je deze nieuwsbrief nou leuk? Stuur ‘m dan vooral door naar andere liefhebbers.
Wat ik las
De onderstreepte woorden zijn hyperlinks. Click away, my dears.
— Een van mijn favoriete voetbalboeken is Voetbal in Europa van Erik Brouwer. Dat boek bevat een prachtig hoofdstuk over Ferenc Puskás en Hongarije. Vervlogen glorie. Ik houd ervan. Jonathan Wilson weet daar ook alles van. Hij is de auteur van het boek The Names Heard Long Ago: How the Golden Age of Hungarian Football Shaped the Modern Game, over – je raadt het al – de hoogtijdagen van het Hongaarse voetbal. Voor The New York Times schreef hij bij aanvang van het WK het opiniestuk Eastern Europe Was the Crucible of Modern Football. Now It’s a Wasteland. Over de Oost-Europese invloed op voetbal. Over de val van het communisme en over de achteruitgang van voetbalcultuur.
Football may be the universal sport, accessible to anybody with a rough ball. But, as the Eastern European experience sadly shows, it can’t escape the vagaries of history.
— Voortbordurend op de grillen van de geschiedenis: wat sport zo populair en herkenbaar maakt, is de verwevenheid met geschiedenis. Een gedeelde geschiedenis. Samen ervaren, samen meegemaakt. Nostalgie. Teams en spelers zijn tijdcapsules voor tijdperken: wie zegt Real Madrid en Di Stefano denkt aan de Spaanse dictator Franco, net zoals hoe Falko Götz onlosmakelijk verbonden is met de Berlijnse muur en de Deutsche Demokratische Republik (DDR).
Maar dat geldt eigenlijk alleen voor mannensporten. De gedeelde geschiedenis waardoor we ons zo verbonden voelen met mannenvoetbal, is afwezig bij vrouwen. Wist je bijvoorbeeld dat het vrouwen in Engeland tussen 1921 en 1971 verboden werd om voetbal te spelen? De hiërarchie gecreëerd in de mannensport ontbreekt in de vrouwensport door een gebrek aan geschiedenis en het onvermogen om nostalgie te creëren. Mede daardoor wordt de groei van vrouwensport beperkt.
For a men’s team, one World Cup victory earns you immortality; for the women of the U.S., three get you a shot at stability. To borrow a line from Jay-Z, women’s sports is always trying to reintroduce itself. Or rather, being forced to.
Dat moet anders kunnen, dacht Kate Fagan. What Would Happen if Women Athletes Got the Mythology Treatment They Deserve? vroeg zij zich af. Een stuk dat over vrouwensport in het algemeen gaat en niet per se alleen voetbal, maar wel rake observaties doet.
— Eric Eugène Murangwa kwam bijna om het leven tijdens de Rwandese genocide. Zijn status als doelman van Rayon Sports redde hem, en daarom gebruikt hij voetbal nu als middel voor verzoening.
“I owe everything to football,” Murangwa said. “Everything I am, everything that has happened to me is because of football. It has not only saved me but given me a platform to educate people on the dangers of division. I saw the worst of humanity during the genocide but I also saw moments of great heroism and love. That is what football does for people. It is a light in the darkness.”
— Tien jaar geleden verbaasde Wigan Athletic vriend en vijand door Manchester City in de FA Cup-finale te verslaan. Het was een van de grootste ‘upsets’ in de geschiedenis van Wembley.
Maloney takes. And it’s in. It’s Ben Watson. It’s Ben Watson, for Wigan Athletic. They’ve surely won the FA Cup. For Dave Whelan. For Roberto Martinez. You just cannot write scripts like this.
Ik ben een enorme fan van terugblikken naar iconische momenten, en dat is precies wat The Athletic doet in Wigan, Manchester City and a ‘strange, beautiful’ FA Cup upset – 10 years on. Een heerlijke stukje voetbalgeschiedenis, besproken met de mensen die erbij waren.
— Een van mijn favoriete jonge talenten toen ik Football Manager speelde met Newcastle United was Nile Ranger. De jongeling uit Londen speelde al snel spits Shola Ameobi uit de basis en na meerdere seizoen en successen, verkocht ik hem voor een exorbitant bedrag aan Barcelona, waar hij de sterren van de hemel speelde en dankzij extra afspraken mij nog extra geld opleverde nadat hij een minimum aantal goals scoorde in zijn eerste seizoen. Topspits, aldus FM.
Maar in de echte wereld kwam Rangers ster nooit van de grond. Zijn aanrakingen met de politie, daarentegen, namen wel een vogelvlucht. Drie jaar geleden sprak hij openhartig met FourFourTwo over zijn bewogen verleden. Een open en reflectief gesprek met een zelfdestructieve jonge voetballer.
For as long as I can remember I’ve been trouble, which is strange for a boy whose earliest memories are going to church with his mum as a toddler. In primary school, I’d tell the teachers to ‘go f**k themselves’ and often fight in the playground. Then in Year 6, I was permanently excluded for hitting a teacher with a dinner tray and almost breaking one of her hands.
Momenteel zit Ranger zonder club. Ook zijn ‘laatste kans’ bij Boreham Wood liep op niets uit. Een vos verliest zijn streken niet?
— Much ado about referees. We klagen steen en been dat scheidsrechters elk seizoen slechter worden - maar is dat eerlijk? The Guardian dook in dit vraagstuk. Het resultaat is een mammoet van een stuk, maar wel een stuk dat heerlijk wegleest: The impossible job: inside the world of Premier League referees.
Wat ik keek
Ik heb het al eens eerder (kort) gehad over The Arsenal Stadium Mystery, een van mijn favoriete voetbalfilms aller tijden. Waarom nu nog een keer? Omdat ik de volledige film op Youtube heb gevonden (en dus nog een keer heb gekeken).
De film is gebaseerd op een boek, het gelijknamige The Arsenal Stadium Mystery geschreven door Leonard R. Gribble. Beide zijn tijdloze klassiekers die de opwinding van voetbal combineren met de intriges van een moordmysterie. Voetbal, misdaad en de geweldige inspecteur Slade: what’s not to love?
De premisse is niet al te lastig: een voetbalwedstrijd tussen Arsenal en de reizende amateurclub Trojans krijgt een onverwachte twist wanneer een speler halverwege sterft. Moord op het voetbalveld, met 70.000 getuigen. Arsenal-eigenaar George Allison vraagt de Scotland Yard om hulp, en zij sturen inspecteur Anthony Slade naar de Londenaren.
Slade ontrafelt aanwijzigingen, ondervraagt verdachten en ziet eruit om door een ringetje te halen, met zijn scherpe snor en stijlvolle hoed.
De naadloze integratie van het moordonderzoek met de voetbalwedstrijd zorgt voor een meeslepend en onvoorspelbaar verhaal. Bovendien legt de cinematografie de essentie van het tijdperk vast (de film komt uit 1939) en biedt het een kijkje in het iconische Arsenal Stadium (ook wel bekend als Highbury). De visuele esthetiek in combinatie met een sublieme soundtrack zijn een schot in de roos.
Voetballiefhebbers en fans van klassieke detectiveverhalen kunnen hun hart ophalen aan deze film. De solide uitvoeringen, het boeiende plot en de nostalgische charme maken van deze film een sportcinematisch juweeltje.
En had ik al gezegd dat de spelers geen acteurs zijn, maar échte voetballers van Arsenal en Brentford. Zo zien we Cliff Bastin, de op twee na hoogste topscorer aller tijden van Arsenal, en aanvoerder van Arsenal en Engeland, Eddie Hapgood. Enjoy!
Een andere voetbalfilm uit de oude doos die ik deze week vanuit bed keek (ik word heel sentimenteel en nostalgisch als ik ziek ben) was The Golden Vision, uit 1968. Deze film gaat over de ervaringen van gewone fans, over hoe hun leven zo nauw verbonden is met hun voetbalclub. En dan specifiek de relatie tussen fans van Everton FC en voetballers. Regisseur Ken Loach kreeg hiervoor exclusieve toegang tot de club en uiteraard maakt creatieve aanvaller Alex Young (1937 - 2017) zijn opwachting in de dramadocu. Hij ís tenslotte The Golden Vision.
Doosje tissues naast m'n bed was zowel voor m'n loopneus als voor deze film.
Wat nou, voetbal?!
Empire meets Dynasty meets Footballers’ Wives. Zo beschreef The Guardian de Britse dramaserie Riches. Als je me een beetje kent, dan begrijp je dat mijn interesse gelijk gewekt was. En vanaf 14 mei kan iedereen genieten van dit heerlijke soapy, spannend, luxueus en slick drama. Vanaf dan is de serie namelijk te zien op NPO3. Zo hoef je na Succession niet in een zwart gat te vallen.
Riches draait om de familie Richards, wiens fortuin ligt in het cosmetica-concern Flair and Glory. Wanneer patriarch Stephen overlijdt, arriveren zijn in Amerika opgegroeide kinderen, Nina en Simon, in het Verenigd Koninkrijk om hun erfenis op te eisen. Dit tot woede van hun Britse halfbroers en -zussen. De testamentlezing zet gelijk de toon met beledigingen, rivaliteit en dramatische en intense momenten.
De show gaat niet alleen over de interne strijd van de familie, maar ook over de unieke positie van Flair and Glory. Als een zwarte familie die producten maakt voor zwarte consumenten, staan de Richards voor de uitdaging om klantenloyaliteit te behouden en onder meer ‘Black Twitter’1 tevreden te stellen. Dit voegt een extra laag toe aan de show en benadrukt het gezamenlijke pad van de familie te midden van alle strijd en nijd.
Hoewel de serie soms wat onevenwichtig kan aanvoelen, combineert de show, gemaakt door Abby Ajayi, onder meer bekend van ‘How to Get Away with Murder’, een scherpe familiedynamiek met een hoog oplopende intensiteit. Daardoor gaat Riches verder dan slechts oppervlakkige conflicten en die diepgang tilt de serie naar een hoger niveau. En de psychiater van Ted Lasso, Dr. Sharon Fieldstone gespeeld door Sarah Niles, heeft een meesterrol als rouwende matriarch.
Vanaf 14 mei (morgen, 20.17 uur) is de serie te zien op NPO 3 en NPO Start.
Doorkronkelen is een gratis wekelijkse nieuwsbrief die in stand wordt gehouden door lezers. Je hoeft niet te betalen om deze te ontvangen, maar wil je me toch steunen? Dan kun je pledgen of via Bunq.me een (kleine) donatie doen. Daar help je een freelancende schrijver ontzettend mee. Cheers!
Nog één ding…
Omdat ik deze week onder de pannen ben/was, heeft Sam nog één ding te delen. In de Extra Tijd van deze week werd er meegekeken en meegeluisterd met het scheidsrechtersteam (onder leiding van Makkelie) tijdens Ajax - AZ. De wedstrijd vond Sam niet te verteren, maar deze video doet hem deugt. Zijn favoriete deel is zonder twijfel vanaf minuut 5:44 wanneer de grensrechter bij een ingooi naar de niet Nederlands sprekende Milos Kerkez schreeuwt: ‘Hé Kerkez! Gooi die bal eens uit je nek. Het is geen korfbal, joh. Uit je nek!’
Black Twitter is een internetgemeenschap die grotendeels bestaat uit Afro-Amerikaanse gebruikers op het sociale netwerk Twitter, gericht op kwesties die van belang zijn voor de zwarte gemeenschap. Feminista Jones beschreef het als ‘een collectief van actieve, voornamelijk Afro-Amerikaanse Twitter-gebruikers die een virtuele gemeenschap hebben gecreëerd die bedreven blijken te zijn in het bewerkstelligen van een breed scala aan sociaal-politieke veranderingen.’